Kabinet Pepijn Verheyen

Eddy Vets: een ecologische zelfvoorzienende tuin

Besparen met een (zelfvoorzienende) tuin!

Het begin van de lente is van oudsher het begin van een nieuwe cyclus. De start van het moestuinieren.

Ondanks een ruime bagage en kennis over het onderwerp, ontmoette ik vorig jaar een man, die me met zijn kennis over ecologisch tuinieren, fruit en vruchten,… wist te verbazen.

Hij is niet alleen gepassioneerd door het moestuingebeuren, hij leeft er ook volledig van. Als lesgever voor o.a. Tuinhier en als ‘ecologisch’ auteur voor provincie en verenigingen, tracht hij die passie door te geven en ijvert hij dagelijks voor meer ‘gezonde en verantwoorde’ zingeving.

Eddy Vets is ongetwijfeld een man die weet waarover hij spreekt. Iemand die uit zand en zaad kwalitatief voedsel schept. Bezitter van een prachtige ‘eetbare’ tuin. Een aards paradijs vol appelaars en ander lekkers!

In dit interview geeft Eddy enkele geheimen prijs.

Eddy Vets: een ecologische zelfvoorzienende tuin

Pepijn: Eddy, wanneer kwam jij op het idee om zelfvoorziend te gaan leven?
Eddy: Dan gaan we even terug in de tijd, naar de jaren 60. Op dat moment was er sprake van een nieuw bewustzijn. Een reactie op de wereldproblematiek, een revolte tegenover het gezag. Zelf heb ik een kritische geest, denk ik na over gezondheid en milieu. Het rapport van de club van Rome, het lezen van boeken zoals Sillent Spring,… hebben er ongetwijfeld mee te maken. Mijn streven naar onafhankelijkheid vloeit daar uit voort.

Pepijn: Wat versta jij onder een zelfvoorzienende tuin?
Eddy: Zelf in eigen belangen te kunnen voorzien. Leven van de opbrengst van je eigen tuin, van wat je teelt. Een tuin waar groenten groeien, fruitbomen staan en voedergewassen kunnen worden geoogst. Maar ook dieren, zoals kippen, kalkoenen en konijnen, mogen natuurlijk niet ontbreken. Meer uit eigen tuin wil ook zeggen minder uit eigen portemonnee.

Pepijn: En insecten om op te eten? Voor mij persoonlijk net iets minder ingrijpend dan bijvoorbeeld een stuk vlees van een eigen konijn.
Eddy: Hoewel dat voor jou misschien kan, is het voor mij een brug te ver. Een goed stukje vlees, van het eigen kwaliteitslabel, is goud waard.

Pepijn: Bij enkele van mijn eigen projecten, zoals stadslandbouw in Gent, zie ik een toenemende interesse voor het zelfvoorzienend zijn. Merk jij dit ook op ?
Eddy: Neen, spijtig genoeg niet.. Ik zie eerlijk gezegd eerder een achteruitgang. Vroeger was het de normale gang van zaken om over een nutstuin te beschikken. Mensen hielden een varken, teelden op groentebedden,… en waren dus minder afhankelijk van de willekeur van voedselspeculanten. Toegegeven, er is wel veel meer interesse voor het ecologisch leven. Wanneer ik les geef over de ecologische kruidentuin zijn er al snel 100 gegadigden. Ook voor snoeitechnieken, les over fruit, ecotuinieren en kleinfruit staan mensen in de rij.

Pepijn: Is zelfvoorzienend zijn, wat betreft voedsel, enkel weggelegd voor mensen met een grote tuin?
Eddy: Je hebt inderdaad veel plaats nodig. Om volledig zelfvoorzienend te zijn moet je kunnen afwisselen.
Wie niet over de nodige ruimte beschikt kan wel aan de slag met de principes.
Elementair voor een vroege productie is een koude bak en een gedegen kennis over het voorbereiden van de grond, de juiste planttijdstippen en de zaaitechnieken. Een teeltplan is natuurlijk onontbeerlijk want een goed teeltplan leidt tot een hogere voedselopbrengst. Weten welke problemen zich kunnen stellen, hoe je moet oogsten en bewaren is verder cruciaal.

Pepijn: Maar niet iedereen beschikt over die kennis of voldoende grond?
Eddy: Samenwerking is daar de sleutel zolang iedereen zich aan de afspraak houdt. In Oud Turnhout bijvoorbeeld, bij ‘Eigen Aard’, geef ik er les over voor Tuinhier. Les over het ecologisch tuinieren in een volkstuinpark. Samenwerking en kennisoverdracht staat dan centraal. Een ander voorbeeld is het volkstuinpark in Geel. Daar omringden we het volkstuinpark met een gemeenschappelijke bessenhaag. Ieder snoeit zijn eigen deel en leert gelijktijdig hoe het hoort. Bij privétuinen ligt dat iets moeilijker. Al kan je afspreken wie wat juist teelt en dan aan uitwisseling doen. Ieder teelt dan een specifieke groep gewassen en wisselt jaar na jaar af.

Pepijn: Zijn privétuinen nog wel groot genoeg? Hoeveel vierkante meter heb je nodig per persoon?
Eddy: Ongeveer 0,5 hectare is er nodig om een gezin te voeden. Zonder aardappelen ongeveer de helft. Wel opletten dat je kwaliteit (zelf geteeld voedsel uit betrouwbaar zaad) niet vervangt door rommel. Goedkope, minderwaardige aardappelen bijkopen is dus geen optie.

Pepijn: Zijn er tips voor mensen met een kleinere tuin zoals een stadstuin of volkstuin?
Eddy: Oogstspreiding lijkt me cruciaal. Dit wil zeggen het zaaien spreiden over een langere periode zodat ook het oogsten gespreid verloopt. Er is dan minder kans op ziektes. Je hoeft bovendien veel minder te bewaren en gaat verspilling tegen. Varieer ook met vele soorten in kleinere aantallen. Teel en eet seizoensgebonden. In januari bijvoorbeeld witloof, rode biet en kolen. De natuur verschaft uiteindelijk wat nodig is op dat moment! Voedingswaarde komt daarmee overeen. Zomergewassen eten in de winter levert je echt geen enkele meerwaarde op maar is eerder een ballast voor het lichaam.
Verder is een koude bak een must omdat hiermee de productie aanzienlijk kan worden vergroot. Vroeger zaaien onder glas betekent meer voedsel, minder kans op aantastingen en sneller vers en lekker eten.

Pepijn: Zijn er andere alternatieven? Is een verticale tuin een oplossing?
Eddy: Volgens mij niet. Het is een moeilijk systeem met een sterke afhankelijkheid van technologie of een intensieve eigen inbreng. Ik zie het meer als ‘spielerei’. Interessant als experimentele hobby.

Pepijn: Er zijn honderden gewassen maar welke gewassen mogen zeker niet ontbreken en waarom?
Eddy: Dat is een persoonlijke vraag. Voor mij zijn dat aardappelen, wortelen, rode biet en kolen voor in de winter. Laten we de bonen en erwten niet vergeten met als ondergewaardeerd gewas de tuinboon. Daarnaast zijn natuurlijk ook bessen en vruchten belangrijk bij een evenwichtige voeding. Hou zeker rekening met de voedingswaarde. In mijn tuin vind je geen planten zonder waarde. Worden ze niet gegeten dan dienen ze als bodemverbeteraar, afschrikmiddel tegen plagen en insecten,…. Laat de natuur zichzelf genezen.

Pepijn: Welke technieken moet je beheersen om zelfvoorzienend te zijn? Kan iedereen die technieken aanleren?
Eddy: Daarover valt ongetwijfeld meer dan één boek te schrijven. Wanneer mensen de moeite willen doen, bereid zijn te leren, zijn er mogelijkheden genoeg om jezelf te scholen. Daarvoor bestaan er voldoende instanties zoals; Tuinhier, Velt, landelijke Gilden,…. Naast de wil tot leren, een absolute must, blijft het zelf proberen en wroeten in de aarde de beste leerschool. Op die manier kan je echt zeer veel bereiken!

Pepijn: Zijn er bepaalde materialen die je niet kan missen wanneer je zelfvoorzienend wil zijn?
Eddy: De basis is goed en kwalitatief materiaal, scherp en hanteerbaar. Dit verlicht het werk in ruime mate.
Vaak denken mensen dat een serre een must is maar een koude bak is minstens zo belangrijk. Wil je veel tomaten kweken of pepers dan kan een serre nuttig zijn maar verder is het geen absolute noodzaak. Ook zijn een goed net tegen de vogels, stro of ander isolerend materiaal om gewassen te beschermen, touw, draad en palen basismaterialen in de tuin. Verder mogen we zeker ‘tuincompost’ niet vergeten. Onontbeerlijk voor de verbetering van onze grond en voeding voor onze plantjes.

Pepijn: Kan je de lezer enkel tips geven wat betreft de inrichting?
Eddy: Een tip die ik meestal geef is het zetten van een bankje ‘zonder leuning’! Eerst kijken dan zien, de natuur bestuderen. Zie het als het lezen van een boek vol wijsheid en geheimen.
Omkader de teeltzone met fruit en kleinfruit. Dit is ideaal voor de bestuiving en het is nog lekker ook. Gebruik hiervoor bij voorkeur oudere soorten. Niet alleen zijn ze ecologisch meer verantwoord, in veelgevallen blijken ze minder ziektegevoelig en is de voedingswaarde betrekkelijk groter.
Ga voor planten die insecten afstoten zoals Calendula, boerenwormkruid, alsem,….
Kies voor beddenteelt of beter gezegd rijenteelt op bedden.
Het is trouwens beter 5x te zaaien dan alles in één keer te doen. Op die manier kun je oogstspreiding garanderen.

Pepijn: Wat zijn eigenlijk de voordelen voor het milieu?
Eddy: Uiteraard is een zelfvoorzienende tuin eigenlijk een ecologische tuin. Zonder is gezonder! Minder gif omdat gif het ecosysteem belast. Is het voedsel dat je produceert vrij van chemicaliën dan is dat eveneens beter voor ons lichaam. Efficiëntie, daar draait het om bij zelfvoorzienend zijn. Bovendien is gif duur en is het gebruik ervan beslist niet nodig in een tuin. Waarom onevenwicht creëren als het anders en dus gemakkelijker kan.
Veel planten betekent veel insecten, vogels en zelfs kleine zoogdieren in je tuin. Zo wordt je ecotuin een echte biotoop. Een plaats waar LEVEN heerst en geen kerkhof waar datzelfde leven door het gebruik van chemicaliën is kapot gemaakt.
Mocht iedereen zich hiervan meer bewust zijn en het heft in handen nemen, dan zijn een heleboel problemen, die vandaag maatschappelijk relevant zijn, onmiddellijk van de baan. Ongetwijfeld een financieel voordeel voor onze maatschappij.

Pepijn: Ben je als zelfvoorziener minder afhankelijk van onze hectische maatschappij?
Eddy: Natuurlijk, naast het feit dat je zelfredzaam bent kun je werken op eigen tempo. Tuinieren brengt rust. Je leeft en wordt niet geleefd. Beweegt met dag en de seizoenen mee. Wordt één met de natuur in alle eenvoud. Het klinkt misschien klef maar het is echt zo! Eenvoud siert de mens. Je neus op, je handen in de grond en je hoofd waar het thuishoort. De mens als onderdeel van de natuur in de kringloop van het leven. Je behoort niet langer tot het mens(dom) waar verkoop van plantjes, buiten seizoen, vandaag de dag spijtig genoeg schering en inslag is. Je stelt problemen vast, leert ze op te lossen of te voorkomen, vindt ecologische remedies en wanneer het probleem effectief is opgelost, weet je hoe je het in de toekomst kan vermijden. Zo wordt het leven boeiend en haal je er echt voldoening uit! En bovendien spaar je er als gezin minstens één maandloon mee uit.

Door tuin- en landschapsarchitect Pepijn Verheyen

Eddy Vets over zelfvoorzienend zijn / Eddy Vets over vlees / Eddy Vets over voedsel / Eddy Vets over de kleine tuin / Eddy Vets en zijn ecologische zelfvoorzienende tuin / Eddy Vets over milieu / Eddy Vets over technieken / Eddy Vets over gewassen / Eddy Vets over maatschappij / Eddy Vets over appelen / Eddy Vets over fruitsoorten / Eddy Vets over de fruithaag / Eddy Vets en de boomgaard / Eddy Vets over vergeten groenten/ Eddy Vets pomoloog / Eddy Vets over fruit/ Eddy Vets lesgever voor VELT / Eddy Vets lesgever bij Tuinhier

HOME kabinet pepijn verheyen / pepijn verheyen © 2015