Dr. Li, van de Nippon Medical School in Tokyo, is al jaren geïnteresseerd in het effect dat de natuur op ons immuunsysteem kan uitoefenen. Onder zijn leiding werden er in Japan verschillende studies uitgevoerd om de relatie tussen natuur en immuniteit nader te onderzoeken. In deze studies werden verschillende parameters die samenhangen met ons immuunsysteem voor, tijdens en na wandeltochten in het bos gemeten. De resultaten werden vervolgens vergeleken met metingen van dezelfde parameters verkregen voor, tijdens en na een wandeltocht in de stad.

Om een idee te krijgen van de immuniteit van de deelnemers mat Dr. Li de hoeveelheid Natural Killer Cells (NKC’s) in de deelnemers hun bloed en de activiteit van deze cellen. NKC’s zijn immuuncellen, een soort van witte bloedcellen, die tumoren of cellen die aangetast zijn door virussen vernietigen. Dit doen ze onder andere door een soort van anti-kanker proteïnen zoals perforin vrij te maken. In dit kader hielden de onderzoekers, naast de hoeveelheid NKC’s en hun activiteit, ook de intracellulaire concentratie van deze anti-kanker proteïnen in het oog. Omdat er een verband is tussen stress en ons immuunsysteem werden eveneens de concentraties van stresshormonen zoals adrenaline opgevolgd. Verder maten de onderzoekers de hoeveelheid phytoncides in de lucht van het bos.

Phytoncides zijn natuurlijke chemicaliën, essentiële olieën of aromathische geuren die (groenblijvende) planten en bomen afgeven om zich te verdedigen tegen beschadiging van onder andere dieren. Het gevolg is dat phytoncides nauwelijks aanwezig zijn in een stad, zeker als er geen park of ander buurtgroen aanwezig is. Variabelen zoals het klimaat en de boomsoort bepalen de samenstelling van de phytoncides. Er zijn verschillende soorten phytoncides zoals limonene en pinene. Al zeer lang worden phytoncides zoals pinene gekoppeld aan antimicrobiele eigenschappen en limonene (afkomstig van bv citrusplanten) aan tumor onderdrukkende eigenschappen. In de studies van Li et.al gaat het voornamelijk over de metingen van essentieële olieën afkomstig van hout zoals ceder.

In een studie uit 2007 werd gezonde zakenmannen van middelbare leeftijd gevraagd om 3 dagen na elkaar te wandelen in het bos. De mannen uit deze studie vertoonden een significante stijging van hun NKC’s alsook actievere NKC’s en een daling van stresshormonen. Het effect bleef minstens 7 dagen aanhouden en was zelfs tot 30 dagen na de tocht meetbaar.

Een studie uit 2008 bij 13 vrouwelijke verpleegsters op een drie daagse tocht door het bos, waarbij ze telkens 2 à 4 uur wandelden, resulteerde in vergelijkbare resultaten. De NKC’s  en de anti-kanker proteïnes namen toe, de NKC’s waren actiever en de stresshormonen zoals adrenaline namen af. Het effect was opnieuw 7 tot zelfs 30 dagen na de tocht nog zichtbaar.

Samengevat: Op basis van de metingen die de onderzoekers vaststelden, kunnen we stellen dat wandelingen in het bos, zowel bij mannen als bij vrouwen, stresshormonen zoals adrenaline siginificant doen dalen. Daarnaast nemen de hoeveelheid intracellulaire anti-kanker proteïnen en het aantal en de activiteit van de NKC’s toe. Dit doet zich zowel voor bij mannen als vrouwen. Het is interessant op te kunnen merken dat bij verschillende seksen, met een verschillende hormoonhuishouding, een duidelijk positief effect van natuur kan worden vastgesteld. Ter vergelijking bleek, in beide studies, de controletocht in een stedelijke omgeving, geen positief effect te hebben op de gemeten parameters.

Verder was het opvallend dat tot zelfs 30 dagen na de wandelingen het effect nog voelbaar was. Dit wijst erop dat een maandelijkse wandeling in het bos een gunstig effect heeft op ons immuunsysteem waardoor het een hulpmiddel zou kunnen zijn bij de preventie van ziektes.

Onderzoekers geloven dat de essentiële olieën van het bos of de phytoncides minstens een gedeeltelijke verantwoordelijkheid dragen voor het positieve effect van een boswandeling op onze immuniteit. Bijkomende studies in het labo tonen inderdaad aan dat phytonicides een rol spelen bij een toename van de anti-kanker proteïnen en de activiteit van de NKC’s.

Langs de andere kant wijst de afname van de stresshormonen adrenaline en cortisol na een boswandeling op een verminderde stress. Als we weten dat een chronische verhoogde stress de immuniteit aantast (adrenaline vermindert bijvoorbeeld de activiteit van NKC’s)  dan is het niet onwaarschijnlijk en zelfs logisch dat onze verbeterde immuniteit na een boswandeling eveneens verklaard wordt doordat het bos en dus de flora van dit bos, onze stress doet afnemen.

“Wat de relatie tussen een boswandeling en onze verbeterde immuniteit ook moge verklaren een ding staat vast; een tocht in de natuur heeft positieve effecten op onze gezondheid.”

• LI Q ET AL. A FOREST BATHING TRIP INCREASES HUMAN NATURAL KILLER ACTIVITY AND EXPRESSION OF ANTI-CANCER PROTEINS IN FEMALE SUBJECTS. JOURNAL OF BIOLOGICAL REGULATORS AND HOMEOSTATIC AGENTS. 2008 JAN-MAR;22(1):45-55.
• LI Q. EFFECT OF FOREST BATHING TRIPS ON HUMAN IMMUNE FUNCTION. ENVIRONMENTAL HEALTH AND PREVENTIVE MEDICINE. 2010 JAN;15(1):9-17.
• LI Q ET AL. FOREST BATHING ENHANCES HUMAN NATURAL KILLER ACTIVITY AND EXPRESSION OF ANTI-CANCER PROTEINS. INTERNATIONAL JOURNAL OF IMMUNOPATHOLOGY AND PHARMACOLOGY. 2007 APR-JUN;20(2 SUPPL 2):3-8.
• JUYOUNG LEE, QING LI, LIISA TYRVÄINEN, YUKO TSUNETSUGU, BUM-JIN PARK, TAKAHIDE KAGAWA AND YOSHIFUMI MIYAZAKI (2012). NATURE THERAPY AND PREVENTIVE MEDICINE, PUBLIC HEALTH – SOCIAL AND BEHAVIORAL HEALTH, PROF. JAY MADDOCK (ED.), ISBN: 978-953-51-0620-3.